Wypadki nie zawsze są zdarzeniami czysto losowymi. Wiele z nich można przewidzieć, a tym samym zapobiec im. Większość wypadków wśród dzieci i młodzieży ma miejsce w domu, na terenach zabaw, w drodze do i ze szkoły oraz na terenie szkoły.
Najczęstsze okoliczności wypadków
- Najczęstszą przyczyną obrażeń ciała u dzieci do 3 roku życia są upadkiz wysokości. Natomiast u dzieci powyżej 3 lat dominują wypadki komunikacyjne. Wśród nich przeważają potrącenia pieszego przez samochód, wypadki rowerowe, a następnie bierne uczestnictwo jako pasażera pojazdu biorącego udział w kolizji.
- Drugim miejscem pod względem częstości występowania wypadków są miejsca związane z zabawą i aktywnością ruchową dziecka: podwórka, place zabaw, boiska. Kolejnym jest dom.
- Urazy, którym dzieci ulegają w środowisku domowym powstają najczęściej w wyniku upadków z wysokości, uderzenia o twarde przedmioty. Są zadane spadającym bądź ostrym przedmiotem. Są to także oparzenia termiczne, chemiczne, porażenia prądem elektrycznym.
- Oparzenia termiczne dotyczą głównie dzieci młodszych, do 4 roku życia. Najczęściej są to oparzenia wrzątkiem, poprzez ściągnięcie na siebie naczynia z gorącym płynem pozostawionego w zasięgu ręki dziecka.
- Wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym znaczna ilość urazów doznawana jest w czasie treningu lub zajęć sportowych (upadek, uderzenie piłką, kopnięcie).
- Wraz z wiekiem zwiększa się odsetek urazów związanych z pobiciem.Do urazów dochodzi również w wyniku pokąsania przez zwierzęta, zwłaszcza psy.
Skutki urazów doznanych przez dziecko
Każdy uraz jest ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia dziecka. Powoduje mniejsze lub większe ograniczenie sprawności fizycznej. Uraz trwający kilka sekund skutkuje nieraz kilkutygodniowym lub dłuższym powrotem do prawidłowego stanu zdrowia. Część dzieci pozostaje trwale niepełnosprawna. Trwałe kalectwo zaistniałe na skutek wypadku częstokroć uzależnia dziecko na całe życie od pomocy osób drugich.
Najczęstszymi obrażeniami ciała powstającymi na skutek wypadków u dziecii młodzieży szkolnej są: złamania kości, zwichnięcia i skręcenia stawów, urazy głowy, rany zewnętrzne, stłuczenia i zmiażdżenia tkanek. Rzadziej występują urazy wewnętrzne, oparzenia, zatrucia, amputacje części ciała.
Obrażenia części twarzowej mogą doprowadzić, mimo prawidłowego leczenia do powstania szpecących blizn, niedorozwoju żuchwy, braków w uzębieniu, nieprawidłowości zgryzowych. Leczenie tych zaburzeń jest często długotrwałe, a konsekwencje mogą mieć negatywny wpływ na dalszy rozwój psychiczny dzieci i młodzieży.
Poważne obrażenia głowy niosą za sobą konsekwencje oddalone w czasie od momentu wypadku. To m.in. padaczka pourazowa wczesna, pojawiająca się od tygodnia do 6 miesięcy po urazie, jak i późna, powyżej 6 miesięcy po urazie. Może także wystąpić zespół pourazowy, na który składają się: bóle głowy, zmiany psychiczne, zaburzenia snu, napady padaczkowe lub padaczkopodobne.
Poważnym problemem są również skutki wypadków związanych z przebywaniem nad wodą. Są to zgony z powodu utonięć oraz złamania kręgosłupa, w efekcie niefortunnych skoków na głowę do wody, powodujące trwałą niepełnosprawność.
W jaki sposób zapobiegać wypadkom?
U niemowląt i małych dzieci zapewnienie odpowiedniej opieki daje duże szanse na uniknięcie wypadków! 🙂
- Upadkom z wysokości można zapobiec nie zostawiając dziecka bez opieki na stole do przewijania, w wysokim krzesełku, regulując wysokość i zamknięcie łóżeczka, zabezpieczając dostęp do okien i schodów.
- Zadławieniom i uduszeniom można przeciwdziałać kładąc niemowlę na plecach na twardym materacu, unikając zabawek dających włożyć się w całości do ust, nie dając do zabawy drobnych przedmiotów np. monet, unikając zakładania niemowlętom na szyję korali, naszyjników, sznurków. Należy też zwrócić uwagę na możliwość aspiracji drobnych cząstek pokarmowych. Plastikowe torby, balony nie powinny znajdować się w zasięgu rąk dziecka.
- Oparzeniom termicznym zapobiec można poprzez zwracanie uwagi na warunki przebywania dziecka w kuchni, odsuwanie uchwytów naczyń z zasięgu rąk dziecka, unikanie noszenia na rękach dziecka i gorących płynów, regulowanie temperatury wody w kranie, zabezpieczenie dostępu do pieca, kominka.
- Wiele wypadków zdarza się, gdy dziecko zdobywa nowe umiejętności np. chodzenie, otwieranie drzwi, szuflad, co powinno zmusić opiekunów do odpowiedniego zabezpieczenia szklanych drzwi, segmentów meblowych, ostrych kantów mebli, gniazdek elektrycznych, ograniczenia dostępu do ostrych narzędzi. Meble nie powinny stać bezpośrednio pod oknem, regały i szafki stojące można przykręcić do ściany. Duże powierzchnie szklane należy zabezpieczyć folią lub kolorowymi naklejkami, gniazdka elektryczne specjalnymi zatyczkami, wyjście na schody barierkami.
- U dzieci starszych i młodzieży ryzyko doznania urazu można zmniejszyć poprzez kształtowanie umiejętności bezpiecznego zachowania i przewidywania zagrożeń.
- Ryzyko utonięcia może zostać ograniczone poprzez rozwijanie umiejętności pływania, radzenia sobie w wodzie, pływanie w wyznaczonych, strzeżonych miejscach, nadzór osób dorosłych, używanie kamizelek ratunkowych podczas przebywania na jednostkach pływających.
- Oparzeniom elektrycznym i zatruciom można zapobiec przechowując chemikalia i leki w oryginalnych opakowaniach, w miejscu niedostępnym dla dziecka.
- Ważne jest również uświadamianie dzieci w zakresie bezpiecznego kontaktu ze zwierzętami. Zwłaszcza edukacja na temat zachowań psów, odróżniania psa przyjaźnie nastawionego od stanowiącego zagrożenie oraz zachowania się w czasie ataku.
- Ryzyko urazów spowodowanych wypadkami komunikacyjnymi, w których dziecko uczestniczy jako pasażer może zostać zmniejszone przez używanie pasów bezpieczeństwa oraz przewożenie dzieci na tylnym siedzeniu samochodu. Niemowlęta i małe dzieci należy przewozić w dostosowanych do wagi i wieku dziecka fotelikach.
- Potrąceniom przez samochód można zapobiec ucząc dzieci właściwego zachowania się w ruchu drogowym: poznawanie zasad bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię, uświadomienie zagrożeń istniejących na drodze, korzystanie z pobocza w przypadku braku chodnika.
- Do urazów powstałych na skutek pobić, bójek prowadzą często konflikty między rówieśnikami. W przeciwdziałaniu tego typu zdarzeniom pomóc może zainteresowanie rodziców problemami dziecka
